Κράτος «Πρόνοιας» ή «Παράνοιας»

Του Δημήτρη Ν. Πατσάκη

Η «ισότητα» των προνοιακών επιδομάτων

Η πληροφόρηση , σε ό,τι αφορά στα πεπραγμένα του «κοινωνικού» μας κράτους, είναι ένα από τα «τέκνα» της κρίσης στην οποία είναι εγκλωβισμένη η χώρα , υπό το κράτος της οποίας είμαστε αναγκασμένοι να επιβιώσουμε.

Στο πρόσφατο μόλις παρελθόν, η διατύπωση ερωτημάτων που σχετίζονται με τις δαπάνες της Κοινωνικής Προστασίας, ιδιαίτερα ευπαθών ομάδων και η ανταπόκριση των υπηρεσιών, ήταν μια «ενοχλητική» διαδικασία, συνήθως επειδή ενδεχομένως απεκάλυπτε την τοπική ή πελατειακή βάση των εκάστοτε διαχειριστών μερικών εκ. Ευρώ (ή δις σε «παλαιές» δραχμές, αν θυμάστε….).

Η μηνιαία πλέον δημοσιοποίηση των στοιχείων της βάσης δεδομένων «ΗΛΙΟΣ» που διαχειρίζεται η Η.ΔΙ.Κ.Α., επιτρέπει την διατύπωση συμπερασμάτων, σε ό,τι αφορά στην «αποτελεσματικότητα» των δράσεων που σχετίζονται με τις κοινωνικές «μεταβιβάσεις». Ας μην μας διαφεύγει πάντοτε πως οι δαπάνες στην ουσία πληρώνονται από τους φορολογούμενους, μειώνοντας τις αμοιβές τους και αυξάνοντας τις επιβαρύνσεις τους. ’Αλλωστε, όπως θα έχετε ίσως ακούσει, δεν υπάρχει «δωρεάν γεύμα».

Ανεξάρτητα λοιπόν από το ύψος των καταβαλλομένων επιδομάτων κάθε μορφής και αιτίας απονομής, το σύνολο των δικαιούχων είναι (Σεπ’14) περίπου 167 χιλ. Από αυτούς, το 30% περίπου είναι ήδη συνταξιούχοι ενώ οι γυναίκες υπερτερούν των ανδρών (55-45%) στην ομάδα των μη συνταξιούχων. Η σχέση αντιστρέφεται στους συνταξιούχους επιδοματούχους (45-55%). Πάντως, για μια σειρά από λόγους (άγαμες μητέρες, μονογονεϊκές οικογένειες κ.ά) οι γυναίκες υπερτερούν στο σύνολο των δικαιούχων (52,3-47,7%).

Ενδιαφέρουσα είναι η ανάλυση των στοιχείων που αφορούν την κατηγορία των συνταξιούχων,καθώς και την επίδραση των επιδομάτων στο –ακαθάριστο- εισόδημά τους.

Σε σύνολο 48.456 συνταξιούχων που εισέπραξαν επιδόματα τον Σεπτέμβριο, η κατανομή και η επίδραση των επιδομάτων ήταν η ακόλουθη:

                           Γήρατος               Θανάτου                 Αναπηρίας         Λοιπές

                           18.684                    6.584                     22.511                  677

Μέση σύνταξη       924,37                  657,09                     782,00                785,20

Μέσο επίδομα       342,71                  390,91                     387,10                371,79

Βελτίωση μ.μ.ε.*   37,7%                  59,49%                   49,5%              47,35%               

                *Μέσο μηνιαίο εισόδημα

Πόσο «δίκαιη» είναι η επιδοματική πολιτική;

H έκδοση αποφάσεων των εντεταλμένων επιτροπών για την ένταξη ή συνέχιση λήψης προνοιακών επιδομάτων, διακρίνεται από μια γενική δέσμευση. Αυτή συνίσταται στο ίδιο ποσό για όλους,παντού και ανεξάρτητα από την ύπαρξη άλλων εισοδημάτων, βαρών που τα απομειώνουν κ.τ.λ. Πως αλλοιώς θα υπήρχαν 58 συντ/χοι με συντάξεις τουλάχιστον 4.000/μήνα (!!!!!) που θα έπαιρναν περίπου 400 Ευρώ για να «βελτιώσουν» το επίπεδο ζωής τους; (το σύνολο αναφέρεται μόνο σε συνταξιούχους Γήρατος για τον Σεπτέμβριο). Ακριβώς λόγω της «ισότητας» στο ποσό, η επίδραση των επιδομάτων βαίνει φθίνουσα,ανερχομένης της –ακαθάριστης- σύνταξης. Με απλά λόγια, η Πολιτεία κρίνει πως οι ανάγκες των δικαιούχων καλύπτονται το ίδιο ικανοποιητικά, ανεξάρτητα από το αν η σύνταξη είναι 500 ή 3.000 Ευρώ(!!!!).

Η ηλικιακή διαστρωμάτωση

Μη συνταξιούχοι

Στο 8μηνο Φεβ-Σεπ, η ομάδα αυτή αυξήθηκε σε ποσοστό 3,37%, ενώ το σύνολο των επιδομάτων 2,67% (Σεπτ’14 :38 εκ). Η ανάλυση εδώ είναι λεπτομερέστερη, εμφανίζοντας και το μέσο ποσό επιδομάτων ανά ηλικία. Πάντως, οι ομάδες ηλικίας μικρότερης των 25 και 26-50 ετών, αυξήθηκαν σε σημαντικό βαθμό στο ίδιο χρονικό διάστημα, ενώ αποτελούν τις μεγαλύτερες στο σύνολο των μη συνταξιούχων (66,3%).Στην ίδια κατηγορία, στο διάστημα Φεβ-Σεπ, «εισέρχονται» αρκετοί υπερήλικες ηλικίας 86-90 ετών (μεταβολή 8,77 έναντι 3,37% στο σύνολο των επιδοματούχων).

Συνταξιούχοι

H μεγαλύτερη ομάδα ανήκει στην ηλικία 26-50 ετών (20,3%).Συγκεκριμένα, οι «νεαροί» συνταξιούχοι ,δηλ. έως 50 ετών (από κάθε αιτία) που είναι και δικαιούχοι Π.Ε. αποτελούν το 25% του συνόλου.

Η γεωγραφική κατανομή των δικαιούχων Π.Ε.

Οι αποκλίσεις των «αναπηρικών» συντάξεων και των δικαιούχων Π.Ε. (ή και τα δύο μαζί), είναι γνωρίσματα ενός ανεξέλεγκτου και πρακτικά μη κολάσιμου διαρκούς «εγκλήματος». Με την έννοια πως, ό,τι παρέχεται σε όποιον δεν το δικαιούται, αποστερείται από κάποιον άλλο που το έχει άμεση αλλά και πραγματική ανάγκη. Εξάλλου, όπως έχει ειπωθεί «πληρωνόμαστε μεταξύ» μας. Συνεπώς, δικαιούμαστε και απαιτούμε λόγο και έλεγχο. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι:

            Περιφέρεια             Α.Σ.vs συν.Συντ.     Δικαιούχοι Π.Ε. vs.συνόλου

            Κρήτης                            10,52%                                 5,05%

            Αν.Μακ-Θράκης               10,47%                                 8,57%

            Θεσσαλίας                      10,02%                                 5,88%

            Σύνολο χώρας                  7,56%

Συμπερασματικά, η επιμονή σε «ισοπεδωτικές» μεθόδους, ενδεχομένως καλύπτει το τεκμήριο της «ισότιμης πρόσβασης» σε δομές και παροχές. Αντίθετα όμως, η μέτρηση της αποτελεσματικότητας των δράσεων, όπως και της αντικειμενικότητας των διαδικασιών, παραμένει προς διερεύνηση.