Hospital – Ελεύθερο Λογισμικό Ηλεκτρονικού Ιατρικού Φακέλου (EMR) και Oργάνωσης Νοσοκομείου

Το πρόβλημα

Σήμερα, παρόλο που με τα διάφορα επιχειρησιακά προγράμματα (Κοινωνία της πληροφορίας κλπ) έχει προχωρήσει αρκετά η μηχανογράφηση των νοσοκομείων, αρκετά νοσοκομεία δε διαθέτουν λειτουργικό σύστημα ηλεκτρονικού ιατρικού φακέλου, ή διαθέτουν σύστημα πληροφορικής μόνο για το διοικητικό κομμάτι τους. Επιπλέον αρκετά Κέντρα Υγείας δε διαθέτουν αντίστοιχες υποδομές. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την υποβάθμιση του επιπέδου της παρεχόμενης περίθαλψης αλλά και την αύξηση του οικονομικού κόστους.

Επίσης, η έλλειψη μηχανογράφησης κάποιων νοσοκομείων έχει ως αποτέλεσμα να υπάρχουν φαινόμενα κακής διαχείρισης ιατρικού υλικού και εξοπλισμού με σημαντικό οικονομικό κόστος.

Το Hospital

Το Hospital είναι ένα ελεύθερο Σύστημα Ηλεκτρονικού Ιατρικού Φακέλου ανοικτού κώδικα με δυνατότητες κλιμάκωσης και μπορεί, με ελάχιστο κόστος, να προσφέρει μία ποιοτική λύση στον τομέα αυτό. Το λογισμικό υλοποιείται ως άρθρωμα (module) το οποίο εκτελείται μέσα στο επίσης ανοικτού κώδικα σύστημα Διαχείρισης Επιχειρησιακών Πόρων openERP . Σε συνδυασμό με το openERP λοιπόν μπορεί να αποτελέσει μία πλήρη λύση μηχανογράφησης (προμήθειες, διαχείριση αποθήκης, διαχείριση προσωπικού).

Λόγω των ιδιαιτεροτήτων του Συστήματος Υγείας της κάθε χώρας, απαιτείται η αναμόρφωση του λογισμικού Ιατρικού Φακέλου για να μπορεί να χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά. Αυτό το κενό ακριβώς φιλοδοξεί να καλύψει το Hospital στην κατηγορία των EMR ανοικτού κώδικα στην Ελλάδα.

Μοντέλο ανάπτυξης/υλοποίησης:

1. Εγκατάσταση σε Νοσοκομεία και υποστήριξη από τα Τμήματα Πληροφορικής τους.
2. Παροχή ως υπηρεσία (Software as a service, SaaS) από τις Δ.Υ.ΠΕ. σε Κέντρα Υγείας, μέσω του ΣΥΖΕΥΞΙΣ.
3. Παροχή σε όσα αγροτικά ιατρεία υπάρχει η υποδομή (δίκτυο και υπολογιστής) πάλι ως υπηρεσία.

Το μοντέλο ανάπτυξης που ακολουθεί το Ηospital είναι αυτό του λογισμικού ανοικτού κώδικα (open source). Το μοντέλο αυτό στηρίζεται στη συνεχή, από κοινού ανάπτυξη προγραμμάτων μέ χρήση συνεργατικών εργαλείων ανάπτυξης. Το αποτέλεσμα του πηγαίου κώδικα διανέμεται ελεύθερα για χρήση και παραμετροποίηση.

Το μοντέλο αυτό μπορεί ως ένα βαθμό να αποτρέψει σχεδιαστικά λάθη, διότι οι προδιαγραφές δεν καθορίζονται από τον εκάστοτε decision-maker/manager αλλά από τους ίδιους τους χρήστες με βάση την εμπειρία χρήσης. Επιπροσθέτως επειδή το πρόγραμμα έχει υλοποιηθεί αποκλειστικά με χρήση τεχνολογιών ανοικτού κώδικα δεν υπάρχουν οικονομικοί περιορισμοί σε μία ενδεχόμενη κλιμάκωσή του.

Εξοικονόμηση πόρων

• Λιγότερο χαρτί (ιατρικός φάκελος/αρχείο, παραπεμπτικά, εξετάσεις). Επίσης για τον ίδιο λόγο είναι και ιδιαίτερα οικολογικό.
• Κέρδος χρόνου από τους ιατρούς που έχουν άμεση πρόσβαση στο ιατρικό ιστορικό. Επομένως διαθέτουν πιο πολύ χρόνο για εξέταση ασθενών.
• Απομακρυσμένη σύνδεση Κέντρων Υγείας στο κεντρικό νοσοκομείο για λήψη αποτελεσμάτων εξετάσεων, χωρίς ανάγκη μετακίνησης.
• Αποτελεσματική διαχείριση αποθήκης, αναλωσίμων.
• Το πρόγραμμα διατίθεται δωρεάν (δε χρειάζεται πληρωμή για την αγορά του).
• Η πρόσβαση στο πρόγραμμα μπορεί να γίνει και μέσω web interface οπότε δε χρειάζεται εγκατάσταση κάποιου προγράμματος με υπολογιστικές απαιτήσεις. Με αυτόν τον τρόπο μπορούν να αξιοποιηθούν υπάρχοντες παλαιοί υπολογιστές.
• Αποτελεσματική αξιοποίηση του υπάρχοντος προσωπικού πληροφορικής του χώρου υγείας και των γνώσεών τους.

Προοπτικές εξέλιξης

Η αρχιτεκτονική του συστήματος είναι αρθρωτή επομένως ευνοούνται μελλοντικές τροποποιήσεις & παραμετροποίηση. Μία πιθανή μελλοντική εξέλιξη είναι η διασύνδεση με το σχεδιαζόμενο σύστημα συνταγογράφησης. Επίσης με βάση τα δεδομένα που θα συγκεντρωθούν μπορεί να γίνει εξαγωγή δεικτών (Ημερήσιο κόστος νοσηλείας, Μέσο κόστος νοσηλείας ασθενών, Φαρμακευτική κατανάλωση συνολικά ή κατά τομέα ή κλινική, ποσοστό κάλυψης κλινών, Μέση διάρκεια νοσηλείας, Κόστος κλίνης). Με βάση τους δείκτες αυτούς στη συνέχεια η διοίκηση μπορεί να προγραμματίσει τους τρόπους βέλτιστης λειτουργίας και ελέγχου του κόστους.

Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα στην Υγεία; Η κατάσταση στις άλλες χώρες;

Σε αρκετές χώρες το λογισμικό ανοικτού κώδικα έχει υιοθετηθεί στον χώρο της υγείας και τα αποτελέσματα ήταν πολύ ενθαρυντικά. Ενδεικτικά μπορεί να αναφερθούν αντίστοιχες κινήσεις και τα αποτελέσματά τους στις Ηνωμένες Πολιτείες στην έκθεση της Αμερικανικής Εταιρίας Ιατρικής Πληροφορικής(AMIA):http://www.amia.org/files/Final-OS-WG%20White%20Paper_11_19_08.pdf

Λειτουργικά Χαρακτηριστικά Hospital:

• Ιδιαίτερη έμφαση στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας
• Ενδιαφέρον για τα κοινωνικο-οικονομικά στοιχεία του ασθενούς (βιοτικό επίπεδο, μόρφωση κλπ) και τον τρόπο ζωής του.
• Διεθνή πρότυπα κωδικοποίησης Νόσων/Διαγνώσεων και ιατρικών διαδικασιών (ICD-10 στα Ελληνικά / ICD-10-PCS στα αγγλικά)
• Λύση για 100% ηλεκτρονική διαχείριση των ασθενών
• Διαχείριση ασθενών (δημιουργία, επισκέψεις / εισαγωγές)
• Ιατρικό Ιστορικό ασθενών (εμβολιασμοί, κληρονομικές ασθένειες, αλλεργίες, φαρμακευτικές αγωγές, χειρουργικές επεμβάσεις)
• Ραντεβού
• Εκτιμήσεις (εισαγωγή, επίσκεψη, επείγοντα, τηλεφωνικές κλήσεις, περιοδική εξέταση)
• Διαχείριση Ιατρών
• Διαχείριση Εργαστηριακών Εξετάσεων με δυνατότητα «Ηλεκτρονικού παραπεμπτικού» εξετάσεων.
• Ενσωματώνει το Ελληνικό Εθνικό Συνταγολόγιο
• Σε συνδυασμό με το openERP διαχείριση αποθεμάτων και προμηθειών ιατρικών αναλωσίμων και φαρμάκων
• Διοικητική υποστήριξη Νοσοκομείου
• Σχεδιάστηκε με βάση τις ανάγκες των Ελληνικών Νοσοκομείων
• Ελεύθερο Λογισμικό με άδεια GPL.

Τεχνικά Χαρακτηριστικά Hospital & openERP:

– Γλώσσα προγραμματισμού: Python

– Αποθήκευση δεδομένων: XML & postgreSQL

– Περιβάλλον: Desktop Thin Application & Web based

Επίσης ενσωματώνει όλα την απαραίτητη λειτουργικότητα για

– Ασφάλεια: Υπάρχει ιεραρχημένη διαχείριση προνομίων ακολουθώντας το σύστημα ανάθεσης ρόλων και πλήρης ιχνηλασιμότητα (καταγράφεται κάθε ενέργεια των χρηστών).

– Διεργασίες: Υποστηρίζεται η αποτελεσματική διαχείριση διεργασιών κάθε οργανισμού. Οι διάφορες εγγραφές (ασθενείς, εξετάσεις, διαγνώσεις) διέρχονται από διάφορες φάσεις, και ανατίθενται σε χρήστες.

– Διαλειτουργικότητα: Το openERP παρέχει τις απαραίτητες web-services για πρόσβαση στα δεδομένα του.

– Ώριμο περιβάλλον ανάπτυξης: Το openERP είναι ένα σύστημα μηχανογράφησης που έχει δοκιμαστεί σε πλήθος εγκαταστάσεων και δουλεύει με επιτυχία σε μεγάλους οργανισμούς όπως την Whirlpool, τα Γαλλικά Ταχυδρομεία κ.α.

Περισσότερες πληροφορίες:

Κεντρική σελίδα πληροφοριών: http://hospital.openmed.gr

Screenshots: http://hospital.openmed.gr/screenshots/

Ελεύθερη λήψη του λογισμικού: http://hospital.openmed.gr/download/

Ομάδα openmed

Κονταξής Παναγιώτης, Διπλ. Ηλεκτρολόγος Μηχανικός και Μηχανικός Υπολογιστών

Στεφανίδης Ευρυπίδης, Ιατρός, year one house officer, University Hospital Aintree, Liverpool UK

Κονταξή Ευστρατία, Ιατρός, MSc