Δυσλειτουργίες e-diagnosis: Σκοπιμότητα ή ασχετοσύνη ;

Ομάδα ελευθεροεπαγγελματιών ιατρών μαζευόμαστε διαδικτυακά και προσπαθούμε να καταγράψουμε δυσλειτουργίες που επηρεάζουν την καθημερινότητα μας.

Ως πότε θα κλείνουμε τα μάτια σε υπαρκτά προβλήματα που μας απαξιώνουν και μας εκθέτουν ατομικά αλλά και ως κλάδο;

Καταγράφοντας τα προβλήματα μπορούμε να απαιτήσουμε ή διόρθωση αυτών ή μη χρήση του συστήματος έως την βελτίωση του.

Αν δεν αντιδράσουμε συντεταγμένα ο κατήφορος θα συνεχίζεται.

Όποιος συνάδελφος έχει διάθεση συμμετοχής μπορεί να τις προσθέτει τις παρατηρήσεις του σε banner δίπλα.

Συνάδελφος βιοπαθολόγος καταγράφει:

Το e-diagnosis είναι μία on-line εφαρμογή που δίνει τη δυνατότητα στο χρήστη, να εκδόσει παραπεμπτικά παρακλινικών εξετάσεων και εντολές ιατρικών πράξεων.

Στην πραγματικότητα όμως, η εφαρμογή e-diagnosis είναι τύποις και όχι κατ' ουσίαν ηλεκτρονική.

Και αυτό γιατί μόνο το βήμα της έκδοσης παραπεμπτικού είναι ηλεκτρονικό - κι αυτό χωρίς να επιτρέπει διόρθωση, αποθήκευση και ανάκτηση από το σύστημα προσβάσιμη σε όλους τους θεράποντες που το χειρίζονται.

Τα άλλα δύο βήματα, δηλαδή αυτά του ελέγχου από τον ασφαλιστικό φορέα και της εκτέλεσης από τον ιατρό/εργαστήριο/ίδρυμα δεν μπορούν να γίνουν παρά μόνο με το χέρι.

Το αποτέλεσμα είναι ότι ένα παραπεμπτικό που εκδίδεται "χρεώνεται" από την εφαρμογή στον ιατρό που το εκδίδει - ανεξάρτητα από τη μετέπειτα τύχη του.

Και εκτός αυτού είναι φαιδρό σε ένα ηλεκτρονικό σύστημα να χρειάζεται ο ελεγκτής να παρεμβαίνει με κόκκινο στυλό (!) και να σβήνει κατά την κρίση του, ο μικροβιολόγος να διαφωνεί (σωστά) και να μην εκτελεί μέρος του παραπεμπτικού γιατί π.χ. δεν έχει σωστή τιμολόγηση κ.λ.π.

Θα μπορούσε πολύ απλά, να δίνεται η δυνατότητα ηλεκτρονικής έκδοσης παραπεμπτικού από το θεράποντα, ηλεκτρονικής θεώρησης από τον ελεγκτή και ηλεκτρονικής εκτέλεσης στο τέλος. Κι όλα αυτά ακόμη και χωρίς χαρτί, μόνο με ένα κωδικό παραπεμπτικού στο βιβλιάριο του ασφαλισμένου (ή στην κάρτα ασφάλισής του, μελλοντικά). Έτσι θα μπορούσαν όλα τα βήματα να είναι ξεκάθαρα σε όλους τους εμπλεκόμενους.

Λαμβάνοντας, εδώ και μερικούς μήνες, ηλεκτρονικά παραπεμπτικά μέσω του e-diagnosis, θα τολμούσα να χαρακτηρίσω την ηλεκτρονική αυτή εφαρμογή, μη πρακτική και σχεδόν γραφικό στο σχεδιασμό του. 

Αυτό οφείλεται κυρίως στο ότι:

1) Δεν παρουσιάζει ευελιξία ανάλογα με το χρήστη (π.χ. θα ήταν χρήσιμο να αναγνωρίζει την ειδικότητα του ιατρού και να προτείνει ένα panel εξετάσεων και ιατρικών πράξεων σχετικών με την ειδικότητα, έτσι ώστε να επιλέγονται με εύκολο τρόπο, χωρίς βέβαια να στερεί τη δυνατότητα για επιλογή μιας πιο σπάνιας εξέτασης).

2) Απαιτεί την αναζήτηση και την επιλογή μίας κάθε φορά εξέτασης ή ιατρικής πράξης (εκτός σπανίων εξαιρέσεων π.χ. στην περίπτωση αναζήτησης του λήμματος "χοληστ" το σύστημα θα αναδείξει τόσο την ολική χοληστερίνη όσο και τις HDL/LDL), με αμφίβολη την καταβολή του χρηματικού αντίτιμου σ΄ εμάς τους Εργαστηριακούς Ιατρούς εάν οι εξετάσεις δεν πληκτρολογηθούν μία προς μία.

3) Δεν υπάρχει καμία ευελιξία ως προς την αναζήτηση (π.χ. αν θέλει κανείς να συμπληρώσει εξέταση σακχάρου και βάλει στην αναζήτηση το λήμμα "σάκχαρο" δε θα λάβει παρά μία εξέταση για ΕΝΥ - ενώ το επιθυμητό αναδεικνύεται με τη χρήση του λήμματος "σακχάρου").

4) Δεν υπάρχει τρόπος να αποθηκεύονται τα στοιχεία των ασθενών (ταμείο, σχέση ασφαλισμένου, ΑΜ) ώστε να μην ξαναζητώνται από το σύστημα σε επόμενη έκδοση παραπεμπτικού.

5) Δεν υπάρχει τρόπος να αναζητήσουμε παλιότερο παραπεμπτικό που έχουμε εκδώσει. Κατά συνέπεια θα πρέπει να σώζουμε κάθε pdf δημιουργώντας το δικό μας αρχείο.

6) Δεν υπάρχει τρόπος να αναζητήσουμε παραπεμπτικά που έχουν εκδοθεί από άλλους ιατρούς. Έτσι δε γνωρίζουμε τι εξετάσεις έχουν γίνει.

7) Δε γνωρίζουμε ποιος εκτέλεσε το παραπεμπτικό. Με τον τρόπο αυτό δε γνωρίζουμε πού να αναζητήσουμε παλαιότερες εξετάσεις ώστε να αποφύγουμε άσκοπες επαναλήψεις, σε περίπτωση που δεν τις έχει ο ασθενής.

Να σημειωθεί, επίσης, ότι στην εφαρμογή e-diagnosis έχουν καταχωρηθεί αρκετές εξετάσεις δύο τουλάχιστον φορές (ένα παράδειγμα είναι η LDH που έχει καταχωρηθεί δύο φορές τιμολογημένη διαφορετικά).

Επίσης σε ορισμένες εξετάσεις η τιμολόγηση ακολουθεί παλαιότερο ΦΕΚ από αυτό που βρίσκεται σε ισχύ (π.χ. στην περίπτωση της FT4).

Επειδή αυτά τα λάθη πλήττουν όλους εμάς τους Εργαστηριακούς Συναδέλφους, καλό θα είναι να συγκεντρωθούν και να επισημανθούν στους αρμόδιους.

Εκτός των παραπάνω, ας σημειωθεί ότι, το σύστημα καταγραφής παρακλινικών εξετάσεων, είναι εξαιρετικά χρονοβόρο για τους Κλινικούς Συναδέλφους. 

Αν π.χ. κάποιος θέλει να επιλέξει μία γενική αίματος, μπορεί να κατευθυνθεί στις ''EΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ : ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΕΣ - ΑΙΜΟΔΟΣΙΑΣ'' και, επιλέγοντας το (μαύρο) σταυρουδάκι που βρίσκεται στα αριστερά, να παρουσιάσει τις επί μέρους εξετάσεις της συγκεκριμένης κατηγορίας (σε αλφαβητική σειρά). Κατεβαίνοντας πιο κάτω, θα συναντήσει τη γενική αίματος ως "Γενική εξέταση αίματος (αιμοσφαιρίνη - αριθμός ερυθρών αιμοσφαιρίων, αριθμός λευκών και τύπος αυτών, μετά προσδιορισμού αιματοκρίτου ΗΤ"). Για να επιλεγεί η συγκεκριμένη εξέταση, επιλέγουμε το κουτάκι που βρίσκεται στα αριστερά (δίπλα στον κωδικό ομάδας εξέτασης) και πατούμε το ΟΚ που βρίσκεται κάτω-κάτω στο κέντρο.

Η διαδικασία αυτή είναι χρονοβόρα και προϋποθέτει εκ των προτέρων γνώση σχετικά με το πού έχουν καταχωρηθεί οι εξετάσεις που αναζητούμε (Προσοχή! Μία εξέταση δεν είναι πάντα καταχωρημένη στο πιο προφανές σημείο). Για το λόγο αυτό υπάρχει εναλλακτική λύση (που πολλοί εφαρμόζουν ως κύριο τρόπο αναζήτησης), δηλαδή η αναζήτηση εξετάσεων μέσω της σχετικής γραμμής (αμέσως πιο κάτω από τον τίτλο "Ιατρικές εξετάσεις" του παραθύρου).

Αν π.χ. θέλουμε να επιλέξουμε μία γενική αίματος, μπορούμε να γράψουμε "γενική" ή ένα τμήμα της αρχικής λέξης, π.χ. "γενικ" στη γραμμή αναζήτησης και να επιλέξουμε "Αναζήτηση". Θα παρατηρήσουμε ότι οι επιλογές που παρουσιάζονται είναι αισθητά λιγότερες και έτσι η ανεύρεση της επιθυμητής εξέτασης είναι ευκολότερη και λιγότερο χρονοβόρα.

Με τον ίδιο περίπου τρόπο επιλέγονται όλες οι εξετάσεις. Για το σάκχαρο μπορούμε να βάλουμε στην αναζήτηση "σακχάρου" ή "σακχάρ" (η χρήση της λέξης "σάκχαρο" θα μας οδηγήσει μόνο σε μία εξέταση ΕΝΥ). 

Ομοίως για την ουρία και το ουρικό οξύ μπορούμε να βάλουμε "ουρ" (και να επιλέξουμε ταυτόχρονα και τις δύο εξετάσεις αν θέλουμε), για τη χοληστερίνη (ολική/HDL/LDL) "χοληστ" κ.ο.κ. 

Στην αναζήτηση της κρεατινίνης με τον όρο "κρεατιν" ή "κρεατ" θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι ζητούμε κρεατινίνη ορού (στα σχόλια της εξέτασης που εμφανίζεται στο τέλος του σχηματιζόμενου παραπεμπτικού). 

Επίσης το ίδιο θα πρέπει να γίνεται στην περίπτωση του καλίου, του νατρίου και του φωσφόρου που όλες επιλέγονται με ένα τρόπο. 

Δυστυχώς δεν είναι δυνατόν να αναζητήσουμε τις εξετάσεις από τους κωδικούς τους (που βλέπουμε αριστερά από κάθε εξέταση όταν την παραγγείλουμε). Η τιμή που αναγράφεται ότι κοστίζει η κάθε εξέταση είναι τιμή που προκύπτει από σχετικό ΦΕΚ. Το πρόβλημα είναι ότι μερικές εξετάσεις αναφέρονται με διαφορετικές τιμές σε διαφορετικά ΦΕΚ, και έτσι είναι περασμένες και στο e-diagnosis με διαφορετικές τιμές ανάλογα πώς είναι γραμμένες και πώς τις αναζητούμε.

Παραθέτω ορισμένα παραδείγματα εργαστηριακών εξετάσεων που δεν υπάρχουν στο σύστημα ή που δεν κοστολογούνται όπως τους αναλογεί:

o Το Μαγνήσιο ( Mg ) δεν υπάρχει. 

o PSA (ειδικό προστατικό αντιγόνο) με μονοκλωνικά αντισώματα (όχι όμως την επιλογή με το RIA). 

o Δεν υπάρχει το free PSA

o TSH tsh θυροειδοτρόπος ορμόνη (TSH)

o Αντισώματα κατά της TSH (ANTI – TSH) ή (TSI Abs)… και σαν σχόλιο γράφουμε: TSH ορού χωρίς διέγερση 

T3 t3 τριιωδοθυρονίνη (RU) (Τ3)

Τ4 t4 θυροξίνη ορού (Τ4) – RIA ή αν θέλουμε FT4 επιλέγουμε την Ελεύθερη Θυροξίνη (FT4) 

o Αν ψάξουμε ελευθ δίνει το FT4 με υψηλότερη τιμή 

TPO αν ψάξω υπεροξ Θυροειδικά αντισώματα … (TPO AB) δίνει υψηλότερη τιμή από ότι αν ψάξω tpo Αντιμικροσωμιακά αντισώματα (ANTI-M, ANTI-TPO, ATPO) ή Αντιμικροσωμιακά αντισώματα (ANTI-M, ANTI-TPO, ATPO) – RIA.

o TG αν ψάξουμε TGAB Ποσοτικός προσδιορισμός αυτοαντισωμάτων ……. Δίνει υψηλότερη τιμή από ότι αν ψάξουμε tg Αντιθυρεοεσφαιρινικά αντισώματα (ANTI-TG) ή Αντιθυρεοεσφαιρινικά αντισώματα (ANTI-TG) – RIA . 

Παραθορμόνη παραθ και επιλέγουμε “Παραθορμόνη (PTH intact)” αλλά όχι όμως αυτή με το RIA 

o Β12 (β12 στα Ελληνικά) και επιλέγουμε Ραδιενεργός βιταμίνη Β12 (Β12 CO 60) – RIA 15,29 Ευρώ. 

o Φυλλικό οξύ φυλλ και επιλέγουμε Προσδιορισμός Φυλλικού οξέως (χωρίς RIA) κοστίζει 7,16 Ευρώ ή Ένζυμα Φυλλικού οξέως κοστίζει 18,99 για τον κλινικό γιατρό είναι το ίδιο αλλά με την δεύτερη επιλογή ο Μικροβιολόγος πληρώνεται αυτό που αναλογεί στην εξέταση

o RA-test Ra test, δεν υπάρχει ποσοτικός αλλά μόνον ποιοτικός προσδιορισμός 

o INR προθρ "Ποσοτική μέτρηση προθρομβίνης (νεφελομετρικά)" που κοστίζει 13,21 ευρώ.

o HIV hiv κατά προτίμηση την δεύτερη επιλογή δηλαδή “Αντίσωμα HIV I+ΙΙ HbeAg και Anti-Hbe Ab όμως δεν υπάρχουν. 

o ANTI-HCV δεν υπάρχει 

o RPR δεν υπάρχει

o ANCA anca Επιλέγουμε αυτό που κοστίζει 14,67 ευρώ και βάζουμε σαν σχόλιο ANCA-C ή ANCA-P ανάλογα με το ποιο θέλουμε.

o RAST rast ο ΟΠΑΔ δικαιολογεί αυτό που κοστίζει 7,16 ευρώ και στο σχόλιο γράφεις π.χ. Ε1 και μετά μπορείς να ξαναχτυπήσεις το ίδιο rast και να βάλεις σχόλιο Ε2 κτλ. ο ΟΑΕΕ όμως δικαιολογεί το rast που κοστίζει 11,89

o Mayer κοπράνων δηλαδή ανίχνευση αιμοσφαιρίνης στα κόπρανα, γράφουμε nelson ή γράφουμε mayer και επιλέγουμε “Εξέταση Nelson – Mayer”. Συνήθως επιλέγουμε την ίδια εξέταση τρείς φορές γιατί συνήθως θέλουμε ο ασθενής να δώσει κόπρανα από τρεις διαδοχικές κενώσεις. 

Επιπλέον, να πούμε ότι, είναι σχεδόν απαραίτητο να έχει κανείς εκτυπωτή τύπου Laser γιατί οι άλλοι είναι πολύ αργοί αλλά και έχουν υψηλότερο κόστος εκτύπωσης αν πρόκειται κανείς να τους χρησιμοποιεί αρκετές φορές κάθε ημέρα.

Εν κατακλείδι, δύο είναι οι πιθανότητες που δικαιολογούν την παραμονή των προβληματικών σημείων: Ή οι υπεύθυνοι δεν είναι επαγγελματίες, ή (δυστυχώς το πιο πιθανό) κάπου αποσκοπούν.

Αν αυτό γίνεται για περικοπή δαπανών, υπάρχει καλύτερος τρόπος, ο ουσιαστικός έλεγχος και η συνεχής αξιολόγηση - όχι τα προβληματικά εργαλεία.

Θα ήταν καλό να έχουμε και τις εμπειρίες άλλων συναδέλφων που έχουν ασχοληθεί με την ηλεκτρονική έκδοση παραπεμπτικών διότι μπορεί αυτό το θέμα να αναδειχθεί σε μείζον πρόβλημα.