ΜΗΣΥΦΑ: Αλήθειες και ψέματα

Όπως συμβαίνει σχεδόν πάντα στην Ελλάδα, κάθε μεταρρυθμιστική προσπάθεια προσκρούει στα συμφέροντα της συντεχνίας που θεωρεί εαυτή θιγόμενη. Έτσι, οι Έλληνες ομνύουν στο όνομα των μεταρρυθμίσεων και του εκσυγχρονισμού. Την «επανίδρυση του κράτους» υποσχόταν ο Κώστας Καραμανλής ενώ ο Γιώργος Παπανδρέου διαπίστωνε πως «ή αλλάζουμε ή βουλιάζουμε». Ωστόσο, στην πράξη όλοι εννοούν και ευνοούν τις μεταρρυθμίσεις που αφορούν τους άλλους, εξαιρώντας πάντα τον εαυτό τους! Ας θυμηθούμε π.χ. ότι για πολλά χρόνια ήταν πρακτικά αδύνατον, σύμφωνα με τους εκπροσώπους των αντίστοιχων κλάδων, να μπουν ταμειακές μηχανές στα βενζινάδικα και στα ταξί. Δεν χωράνε, θα …βρέχονται και θα χαλάνε, ακούγαμε σοβαρά να λέγεται από τους εκπροσώπους των.

Τα ίδια και χειρότερα ζούμε σήμερα. Στις μέρες μας οι μεταρρυθμίσεις απελευθέρωσης της αγοράς αποτελούν όρο επιβίωσης για την Ελλάδα. Αν τις πραγματοποιήσουμε θα δούμε στο μέλλον τη χώρα να προοδεύει και να εξελίσσεται. Ο πολίτης θα ταλαιπωρείται ελάχιστα, η ανταγωνιστικότητα θα βελτιώνεται συνεχώς και θα πάψουμε να ζούμε με δανεικά ή να ζούμε πολύ φτωχικά…

Ένα από τα θέματα που έχει λυθεί σε όλες τις χώρες της ΕΕ εκτός από την Ελλάδα, είναι αυτό των ΜΗΣΥΦΑ. Ένα θέμα ελάσσονος σημασίας για τη χώρα που έχει, όμως, αναχθεί σε μείζον εξαιτίας αφενός του γεγονότος ότι οι «θιγόμενοι» φαρμακοποιοί αποτελούν σκληρή συντεχνία με προσβάσεις στη Νέα Δημοκρατία και αφετέρου το ΠαΣοΚ βρήκε μια ευκαιρία να ασκήσει ανέξοδη λαϊκίστικη πολιτική, στην προσπάθειά του να αποφύγει το εκλογικό μοιραίο. Από την άλλη, ο ΣΥΡΙΖΑ τάσσεται υπέρ των συμφερόντων των συντεχνιών, σε μια προσπάθεια να αλιεύσει από παντού τις απαραίτητες για την επικράτησή του ψήφους…

Ας προσπαθήσουμε, λοιπόν, να ρίξουμε μια καθαρή ματιά στα πράγματα και να ξεμπερδέψουμε όσα η αδίστακτη ψευδολογία έχει μπερδέψει.

Το είναι τα ΜΗΣΥΦΑ, για τα οποία τόση κουβέντα γίνεται τελευταία;

ΜΗΣΥΦΑ είναι το (κακόηχο!) αρκτικόλεξο για μια κατηγορία φαρμάκων, τα Μη Συνταγογραφούμενα Φάρμακα. Στη διεθνή ορολογία θα τα συναντήσετε με τα αρχικά OTC που προέρχονται από το over the counter και περιγράφει φάρμακα που διατίθενται απευθείας στο κοινό. Λέγονται επίσης και προϊόντα αυτοθεραπείας (self medication) μιας και θεωρούνται ασφαλή ώστε να τα επιλέγει ο καταναλωτής. Τα ΜΗΣΥΦΑ δεν χρειάζονται συνταγή, δεν τα πληρώνουν τα ασφαλιστικά ταμεία και επιτρέπεται να διαφημίζονται απευθείας στο κοινό. Στην κατηγορία ΜΗΣΥΦΑ ανήκουν π.χ. τα Depon, Fenistil, Lysopaine, Nurofen, Nimessulide Farmasyn gel, Otrivin, Panadol, Ronal, Naprosyn gel, Voltaren gel, Zovirax κρέμα και άλλα που βλέπετε συχνά να διαφημίζονται. Δεν ανήκουν στα ΜΗΣΥΦΑ οι βιταμίνες και τα συμπληρώματα διατροφής.

Πώς ένα φάρμακο ταξινομείται ως ΜΗΣΥΦΑ, ενώ δεν συμβαίνει αυτό με τα άλλα; Σε τι διαφέρουν;

Για να χαρακτηριστεί ένα φάρμακο ΜΗΣΥΦΑ (υπεύθυνος γι’ αυτό είναι ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων) θα πρέπει να ισχύουν, όλες μαζί, οι παρακάτω προϋποθέσεις: 

(α) να κυκλοφορεί πολλά χρόνια, περισσότερα από 15-20, 

(β) να έχει αποδείξει ότι είναι ασφαλές για τη συντριπτική πλειονότητα του πληθυσμού, 

(γ) να είναι ευρείας χρήσης, προοριζόμενο για την αντιμετώπιση απλών, καθημερινών συμπτωμάτων και όχι σοβαρότερων ή χρόνιων νοσημάτων και 

(δ) να χρησιμοποιείται για μικρό χρονικό διάστημα, με την παρότρυνση του χρήστη να ζητήσει ιατρική βοήθεια αν τα συμπτώματα επιμένουν.

Οι φαρμακοποιοί λένε ότι, αν απελευθερωθεί η τιμή τους, τα ΜΗΣΥΦΑ θα ακριβύνουν ενώ η Τρόικα και ο κ. Χατζηδάκης ισχυρίζονται ότι ο ανταγωνισμός θα ρίξει τις τιμές. Ποιος λέει την αλήθεια;

Και οι δυο! Όπως συμβαίνει συνήθως, κάθε πλευρά προβάλλει το μέρος τής αλήθειας που εξυπηρετεί τα συμφέροντα ή τους σκοπούς της. Τα ΜΗΣΥΦΑ που κυκλοφορούν στην Ελλάδα, στη συντριπτική τους πλειονότητα είναι τα φθηνότερα ή πολύ φθηνά. Οι τιμές τους είναι παγωμένες ή μειώνονται για περισσότερα από δέκα χρόνια! Επομένως, όταν απελευθερωθούν οι τιμές, φυσικό είναι να υπάρξει μια διόρθωση προς τα πάνω. Οι φαρμακοποιοί προβάλλουν αυτό το γεγονός και ζητούν… περαιτέρω σοβαρές μειώσεις τιμών! Ξεχνούν όμως ότι γίνονται ελάχιστα πειστικοί, καθώς είναι εξαιρετικά παράδοξο ένας καταστηματάρχης να ζητάει επιμόνως μείωση τιμών και κερδών στα προϊόντα που διαθέτει!

Ας έρθουμε τώρα στην πλευρά του κ. Χατζηδάκη. Για τα ΜΗΣΥΦΑ στην Ελλάδα, δεν ζητείται μόνο απελευθέρωση τιμών, όπως ισχύει, άλλωστε, σε όλες τις χώρες της ΕΕ-28, εκτός από την Ελλάδα και τη Βουλγαρία. Έχει ήδη θεσμοθετηθεί η διεύρυνση της λίστας, ώστε να έχουμε και στην Ελλάδα τα ΜΗΣΥΦΑ που διαθέτουν και οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Σήμερα δεν κυκλοφορεί στην Ελλάδα ούτε το 20% των ΜΗΥΦΑ που μπορεί κανείς να βρει και να επιλέξει στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, μερικών Βαλκανικών μη εξαιρουμένων! Η απελευθέρωση των τιμών θα καταστήσει συμφέρουσα την είσοδο αυτών των ΜΗΣΥΦΑ στην ελληνική αγορά, θα αυξήσει τις επενδύσεις, τη διαφήμιση, τις θέσεις εργασίας, τα κέρδη των φαρμακείων κοκ. Εννοείται πως επί των απελευθερωμένων τιμών θα λειτουργήσει ο ανταγωνισμός, επειδή τα ΜΗΣΥΦΑ προέρχονται από πολλές εταιρείες και συγκεντρώνονται όλα στις ίδιες θεραπευτικές κατηγορίες. Έτσι οι τιμές θα κινούνται σε ανταγωνιστικά για τον καταναλωτή επίπεδα. Οι φαρμακοποιοί αρνούνται την απελευθέρωση των τιμών και, αντιθέτως, ζητούν περαιτέρω μειώσεις, με την ελπίδα ότι τα πολύ φθηνά ΜΗΣΥΦΑ, με τα ελάχιστα κέρδη, δεν θα προσελκύσουν το ενδιαφέρον των σουπερμάρκετ.

Ο κ. Χατζηδάκης, αντιθέτως, επιθυμεί τη διάθεση των ΜΗΣΥΦΑ και στα σουπερμάρκετ, με στόχο να ενισχυθεί ο ανταγωνισμός και να διευρυνθούν οι δυνατότητες εξυπηρέτησης του κοινού.

Αφού τα ΜΗΣΥΦΑ θα ακριβύνουν, το συμφέρον του καταναλωτή δεν τάσσεται αυτόματα με την πλευρά των φαρμακοποιών που ζητούν να μην αυξηθούν αλλά, αντιθέτως, να μειωθούν περαιτέρω οι ήδη πολύ χαμηλές τιμές;

Από μια πρώτη ματιά – και λέγοντας τις μισές αλήθειες – έτσι είναι ή, μάλλον, ακούγεται σωστό. Ας δούμε όμως πώς θα έπρεπε να είναι τα πράγματα. Η μόνη χώρα στην ΕΕ όπου όποιος θέλει αγοράζει ότι θέλει από το φαρμακείο, χωρίς να κατέχει ιατρική συνταγή (και χωρίς κανείς να του τη ζητήσει!) είναι η Ελλάδα. Όσοι έχετε ταξιδέψει στο εξωτερικό κι έτυχε να χρειαστείτε κάποιο φάρμακο, γνωρίζετε ότι τίποτα δεν μπορείτε να προμηθευτείτε χωρίς ιατρική συνταγή. Αντίθετα, αν το πρόβλημά σας είναι απλό και υπάρχουν γι’ αυτό ΜΗΣΥΦΑ, ο φαρμακοποιός ή ο υπάλληλος του φαρμακείου είναι πρόθυμοι να σας βοηθήσουν, προτείνοντάς σας κάποιο ή κάποια από αυτά τα προϊόντα.

Η πώληση χωρίς ιατρική συνταγή φαρμάκων που δεν είναι ΜΗΣΥΦΑ αποτελεί κίνδυνο για τη δημόσια υγεία, αντιδεοντολογική συμπεριφορά, παραβίαση της νομοθεσίας, αντιποίηση του ιατρικού επαγγέλματος και, τελικά, πηγή σπατάλης για το σύστημα υγείας αφού συχνά χορηγούνται, με ή χωρίς τη «συμβουλή» του φαρμακοποιού, μη απαραίτητα ή ακριβότερα φάρμακα από αυτά που πρέπει. Επομένως είναι ανάγκη να απαγορευτεί αυστηρά η χορήγηση φαρμάκων χωρίς ιατρική συνταγή. Για να γίνει αυτό όμως θα πρέπει να υπάρχουν πολλά ΜΗΣΥΦΑ, ώστε ο καταναλωτής να έχει άμεση πρόσβαση στην αντιμετώπιση ενοχλητικών συμπτωμάτων της καθημερινότητας όπως ο πονοκέφαλος, ο πυρετός, το κρυολόγημα, οι καούρες κοκ.

Τα ΜΗΣΥΦΑ, έστω και ακριβότερα από σήμερα, δεν επιβαρύνουν οικονομικά τον ασθενή. Τούτο συμβαίνει γιατί σε μια οργανωμένη και σύγχρονη κοινωνία όπου τα φάρμακα δεν χορηγούνται χωρίς συνταγή, ο καταναλωτής βρίσκεται μπροστά στο εξής δίλημμα: πάσχοντας π.χ. από έντονες καούρες, έχει να διαλέξει μεταξύ του να πάει στο φαρμακείο και να ξοδέψει περίπου 10 ευρώ για να αγοράσει ένα εξαιρετικά αποτελεσματικό ΜΗΣΥΦΑ ή να αναζητήσει ραντεβού με γιατρό, να χάσει περίπου μισή μέρα ή να επισκεφθεί ένα κέντρο υγείας κοκ. Εκεί θα πάρει μια συνταγή με φάρμακο διπλάσιας ή και μεγαλύτερης αξίας οπότε θα πληρώσει: 5 ευρώ για να πάει στη μονάδα πρωτοβάθμιας φροντίδας ή 10 ευρώ αν πάει σε συμβεβλημένο γιατρό, 5-8 ευρώ συμμετοχή στο φαρμακείο συν τις δαπάνες μετακίνησης προς και από το γιατρό, συν τις χαμένες ώρες. Αρα ο φθηνότερος τρόπος είναι να προμηθευτεί ένα ΜΗΣΥΦΑ! Πράγματι, έχει αποδειχτεί από πολλές μελέτες ότι για κάθε 1 ευρώ που ξοδεύει σε ΜΗΣΥΦΑ ο καταναλωτής, οι δαπάνες υγείας μειώνονται κατά 6 ευρώ!

Οι φαρμακοποιοί, δυστυχώς, αρνούνται να δουν αυτή την πραγματικότητα γιατί δεν τους συμφέρει. Προτιμούν να έχουν το ελεύθερο στην παράνομη διάθεση συνταγογραφούμενων φαρμάκων χωρίς συνταγή γιατί έτσι «δένουν» τον πελάτη-ασθενή-καταναλωτή και τον υποχρεώνουν να γράψει στον ΕΟΠΥΥ τα φάρμακα που του δίνουν ή να τα πληρώσει από την τσέπη του, χωρίς να διακινδυνεύουν ότι τα φάρμακα αυτά μπορεί να τα βρει και σε άλλους χώρους, όπως τα σουπερμάρκετ…

Οι φαρμακοποιοί επικαλούνται σοβαρούς κινδύνους της δημόσιας υγείας από την «αλόγιστη χρήση» των ΜΗΣΥΦΑ που θα προκύψει αν αυτά διατίθενται και στα σουπερμάρκετ. 

Η θέση αυτή κρύβει μια απέραντη υποκρισία για πολλούς λόγους, οι σημαντικότεροι από τους οποίους είναι οι εξής: 

(α) Και σήμερα ο καταναλωτής αγοράζει ότι θέλει από το φαρμακείο, όχι μόνο ΜΗΣΥΦΑ αλλά και λίαν επικίνδυνα φάρμακα. Σας ρώτησε ποτέ κανείς φαρμακοποιός, από τον οποίο ζητήσατε έστω και Depon, αν έχετε κάποια προβλήματα υγείας στα οποία πιθανώς αντενδείκνυται ή σας ρώτησε πόσα χάπια πίνετε την ημέρα για να δει αν υπερβαίνετε τη δοσολογία; 

(β) Τα ΜΗΣΥΦΑ εξορισμού ανήκουν στα πιο ασφαλή φάρμακα και, πρακτικά, δεν κινδυνεύει κανείς από αυτά περισσότερο απ’ όσο χρησιμοποιώντας αμέτρητα άλλα καταναλωτικά είδη που μπορεί να προμηθευτεί από σουπερμάρκετ ή άλλα καταστήματα. 

(γ) Η θέση αυτή παρουσιάζει τον καταναλωτή περίπου ως κρετίνο αφού κυκλοφορώντας στους διαδρόμους του σουπερμάρκετ φέρεται να εντυπωσιάζεται από τις …συσκευασίες και τα ονόματα, με αποτέλεσμα να αγοράζει και να χρησιμοποιεί φάρμακα που δεν έχει ανάγκη(!). 

(δ) Κάθε συσκευασία ΜΗΣΥΦΑ συνοδεύεται από σαφείς οδηγίες χρήσης, επισήμως εγκεκριμένες και, βεβαίως, όποιος έχει απορία μπορεί να επικοινωνήσει με το γιατρό ή το φαρμακοποιό του και να διευκρινίσει τις απορίες του. Πωλούνται ηλεκτρικές συσκευές που προειδοποιούν τον καταναλωτή να μην επεμβαίνει στο εσωτερικό τους γιατί κινδυνεύει από ηλεκτροπληξία. Ασφαλώς πολλοί την έχουν πάθει, ορισμένοι ενδεχομένως με μοιραία κατάληξη. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να μην διατίθενται ηλεκτρικές συσκευές στο κοινό; 

(ε) Ακόμα όμως κι αν υπάρχει φαρμακοποιός υπεύθυνος στα σουπερμάρκετ, στο τμήμα διάθεσης ΜΗΣΥΦΑ, οι φαρμακοποιοί και πάλι διαφανούν με το εξωφρενικό επιχείρημα ότι ο φαρμακοποιός του σουπερμάρκετ, επειδή είναι υπάλληλος, θα υπακούει στις εντολές του «αφεντικού» και θα προσπαθεί να πλασάρει το ακριβότερο ΜΗΣΥΦΑ!!!