Ο θάνατος του Δημόσιου Συστήματος Υγείας θα επιφέρει και τον θάνατο του ιδιώτη γιατρού.

Του Παναγιώτη Ψυχάρη

Δεν θα διαφωνούσε κανείς αν το ζητούμενο ήταν ένα υγιές ενιαίο σύστημα υγείας με ισότιμη πρόσβαση στις υπηρεσίες όλων των πολιτών. Θεωρητικά η ίδρυση του ΕΟΠΥΥ θα ήταν ιδανική σε ένα κράτος δικαίου μακρυά από πολιτικές  και δημοσιονομικές σκοπιμότητες μνημονιακού τύπου. Ο,τιδήποτε όμως θεσμοθετείται έχει και ένα αντίβαρο σήμερα. Ποιός ο ρόλος του ενιαίου συστήματος σε ένα ξαχαρβαλωμένο κράτος πρόνοιας; Ο ρόλος του -και αυτό ήταν σαφές από την πρώτη μέρα- ήταν η βίαιη περικοπή των δημόσιων δαπανών στο υποδιπλάσιο των πραγματικών αναγκών. Αυτό υλοποιήθηκε με την απλήρωτη εργασία των ιδιωτών γιατρών, με τις περικοπές σε μισθούς γιατρών του ΕΟΠΥΥ (πρώην ΙΚΑ) και με τις μειωμένες παροχές στους ασφαλισμένους. Υλοποιείται καθημερινά με την κατάργηση του 184 και την αδρή πληρωμή για κλείσιμο ραντεβού από ιδιωτικές εταιρίες, με τη συμμετοχή του ασφαλισμένου στις εξετάσεις κλπ. Υλοποιείται με την άρνηση πολλών ασφαλισμένων να αναζητήσουν υπηρεσίες υγείας για καθημερινά προβλήματα λόγω της αυξημένης συμμετοχής σε εξετάσεις και φάρμακα και λόγω μιας ψυχικής φόρτισης στο περιβάλλον τους, έχοντας να αντιμετωπίσουν  πρώτα την ανεργία, την φτώχεια, τη δυστυχία στην οικογένεια τους. Τα καθημερινά προβλήματα υγείας και η πρόληψη έρχονται σε δεύτερη μοίρα.

Οι σταθερές δημόσιες δομές του πρωτοβάθμιου συστήματος-πρώην ΙΚΑ είναι σε μεγάλο βαθμό το σημείο αναφοράς για τον ασφαλισμένο. Παρά την εντατικοποίηση στην εργασία και τα δεκάλεπτα ραντεβού ο ασφαλισμένος εξυπηρετείται κυρίως λόγω της φιλότιμης προσπάθειας του υγειονομικού προσωπικού.

Σε κάθε «κρίση» το ισχύον σύστημα  επιλέγει αρχικά τη μείωση της δαπάνης. Αυτό θα ήταν θεμιτό και λογικό σε ένα σύστημα που θα κατέγραφε τις ανάγκες. Εδώ όμως βρισκόμαστε μπροστά στην οριζόντια τυφλή περικοπή που έχει συνέπειες άμεσα στην υγεία. Είναι γνωστό οτι, όπου το ΔΝΤ «έσωζε» χώρες το προσδόκιμο επιβίωσης μειωνόταν κατά 6-7 χρόνια. Ασθένειες ξεχασμένες επανεμφανίστηκαν και μεγάλες ομάδες ασθενών δεν είχαν πρόσβαση σε στοιχειώδη υγειονομική φροντίδα.

Στην χώρα μας η ιστορία αυτή τείνει να πάει παραπέρα, με την νεοφιλελεύθερη άποψη της αγοράς υπηρεσιών υγείας. Είναι η προσπάθεια εφαρμογής ενός δόγματος που έχει αποτύχει, όπου και να έγινε προσπάθεια υλοποίησης του. Το δόγμα της πλήρους απουσίας του κράτους με την ιδιωτικοποίηση των πάντων. Τι επιχειρείται λοιπόν  κυρίως από την τρικομματική συγκυβέρνηση; Η με πάθος προσπάθεια να πείσει οτι πρέπει να καταργηθεί η όποια δημόσια δομή πρωτοβάθμιας φροντίδας και να θεσμοθετηθεί η αγορά υπηρεσιών από ιδιώτες. Η άποψη αυτή βρίσκει συμμάχους και ανάμεσα σε συνδικαλιστές γιατρούς, όχι άμεσα αλλά με την άποψη οτι «κανένας γιατρός δεν πρέπει να προσχωρήσει στον ΕΟΠΥΥ,συμπεριλαμβάνοντας και τους συναδέλφους των ταμείων(ΙΚΑ,ΤΕΒΕ κλπ)». Πρέπει με άλλα λόγια  να παραιτηθούν όλοι οι γιατροί της ΠΦΥ και συγκεκριμένα οι γιατροί με σχέση εργασίας στον ΕΟΠΥΥ-πρώην ΙΚΑ, οι οποίοι με σκληρούς αγώνες από το 2001 μέχρι το 2004 κατοχύρωσαν στοιχειωδώς με τον Νόμο 3232 την ύπαρξη τους στο ΙΚΑ. Αν περάσει η άποψη αυτή τότε το πρώτο εμπόδιο, της παρουσίας των δημόσιων δομών θα έχει φύγει από την μέση.

Το ενδεχόμενο αυτό δεν θα επιφέρει την ισότιμη συμμετοχή των γιατρών στο σύστημα, όπως επικαλούνται. Είναι ο προθάλαμος για να καταργηθούν όλες οι δημόσιες δομές και να αρχίσει η υλοποίηση της άλλης άποψης των «σοφών», που σχεδιάζουν με μόνο κριτήριο τη μνημονιακή περικοπή. Η αφελής άποψη οτι θα αρχίσουν συλλογικές διαπραγματεύσεις προς όφελος και των γιατρών είναι χωρίς λογική. Η αγορά  υπηρεσιών από ιδιώτες γιατρούς φυσικά πρόσωπα δεν θα υφίσταται σε καμμία περίπτωση. Και γιατί άλλωστε; Η προσφορά πακέτων από μεγάλες αλυσίδες ιδιωτικών παρόχων υγείας θα είναι μη ανταγωνίσιμη οδηγώντας σε κλείσιμο χιλιάδες ιδιωτικά ιατρεία. Οι ασφαλισμένοι δεν θα έχουν πρόσβαση σε καμμία δημόσια δομή, θα «επιλέγουν» αναγκαστικά ανάμεσα σε ολιγοπώλια υγείας και έτσι το μονοψώνιο «ΕΟΠΥΥ» θα έχει επιτελέσει τον άκρως νομοτελειακό του στόχο, την αγορά υπηρεσιών.  Μπορεί κάλλιστα να ονομάζεται και ΕΟΑΥΥ(Εθνικός Οργανισμός Αγοράς Υπηρεσιών Υγείας). Παράλληλα λόγω χαμηλής κοστολόγησης θα θεσμοθετηθεί ο ασφαλισμένος να πληρώνει συμμετοχή μεγαλύτερη από ό,τι σήμερα για εξετάσεις καθώς και συμμετοχή για την επίσκεψη σε γιατρό του ιδιωτικού κέντρου.

Αυτό είναι το σχέδιο και απομένει να πεισθούν οι ιθύνοντες των υπουργείων να το εφαρμόσουν σταδιακά σε όποια περιοχή ή νομό μπορέσουν. Η απαξίωση των δημόσιων δομών έχει αρχίσει να διαφαίνεται από την υπολειτουργία έως και την πλήρη αποδυνάμωση-κλείσιμο των εργαστηρίων του ΕΟΠΥΥ παρ’όλες τις μελέτες για μεγάλη εξοικονόμηση πόρων, όταν λειτουργούν. Η ξαφνική υπολειτουργία πολλών μονάδων ΕΟΠΥΥ εδώ και 4-5 μήνες με κατευθυνόμενη σιωπηρά μάζας ασφαλισμένων σε ιδιωτικούς παρόχους είναι άλλο ένα στοιχείο. Ετοιμάζουν το έδαφος ώστε να «διαφανεί η μη βιωσιμότητα των σταθερών δομών». Γνωστή η τακτική, καταργούμε την δομή ως ασύμφορη ή την πουλάμε.

Σε αυτήν λοιπόν τη νέα κατάσταση πραγμάτων καλείται ο ιατρικός κόσμος να αναλάβει τις ευθύνες του. Θέλουμε σταθερές δημόσιες δομές με δυνατότητα παράλληλα συλλογικών συμβάσεων με ιδιώτες γιατρούς; Θέλουμε ενίσχυση των σταθερών δομών με νέους διορισμούς στο σύστημα; …Ή θέλουμε να επικρατήσει το δόγμα της πλήρους κατάργησης παροχής υπηρεσιών των δημόσιων δομών με μονόδρομο την ολιγομονοπωλιακή παροχή από μεγάλους ιδιωτικούς ομίλους και ενοικίαση γιατρών-υπαλλήλων σε αυτές με τις γνωστές αποδοχές;  Το ιατρικό συνδικαλιστικό κίνημα μαζί με  τους μαζικούς φορείς χρηστών υγείας σε δήμους, συνδικάτα κλπ πρέπει να δώσει άμεσα απάντηση πριν είναι αργά.

* Ο Παναγιώτης Ψυχάρης είναι Ορθοπεδικός, μέλος ΔΣ ΙΣΑ, εκλεγμένος με την  ΑΕΓ