ΙΑΤΡΙΚΗ ΒΑΣΙΣΜΕΝΗ ΣΤΗΝ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ - Evidence Based Medicine (EBM)

ΙΑΤΡΙΚΗ ΒΑΣΙΣΜΕΝΗ ΣΤΗΝ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ
[Evidence Based Medicine (EBM) Ιατρική βασισμένη στην τεκμηρίωση/ενδείξεις]

είναι η Ιατρική που ασκείται με τρόπο ώστε οι καθημερινές κλινικές αποφάσεις να θεμελιώνονται στα ευρήματα της τρέχουσας έρευνας (ως διαδικασία έγκειται στη συστηματική ανεύρεση, αξιολόγηση και εφαρμογή των αντίστοιχων με το πρόβλημα του ασθενούς ευρημάτων της τρέχουσας έρευνας).

Η ΙΒΤ αποτελεί προσπάθεια ενίσχυσης του «επιστημονικού» χαρακτήρα της Ιατρικής σε σχέση με την εμπειρική μορφή της.

Η επιδημιολογία και η βιοστατιστική καθιερώνουν την έκβαση (outcome) ως το ισχυρότερο κριτήριο αποτελεσματικότητας και την τυχαιοποιημένη κλινική μελέτη (randomized trial) ως τους πλέον αξιόπιστους οδηγούς για την λήψη ιατρικών αποφάσεων.

Για την εφαρμογή της ΙΒΤ απαιτούνται:
- η διατύπωση σαφούς ερώτησης σχετιζόμενης με κλινικό πρόβλημα και σε σχέση με τις παραμέτρους που θα καθορίσουν την ιατρική απόφαση (διάγνωση, θεραπεία, πρόγνωση, οικονομικό κόστος κ.τ.λ.).

- η αναζήτηση σχετικών άρθρων στην βιβλιογραφία (ή σε ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων).

- η εκτίμηση/αξιόλογηση της εγκυρότητας των προσφερομένων πληροφοριών σε σχέση με το «πρόβλημα».

- η σχέση και «εφαρμοσιμότητα» των πληροφοριών/δεδομένων με το κλινικό πρόβλημα.

Στην πράξη η αναζήτηση των κατάλληλων πληροφοριών/δεδομένων βασίζεται στις λέξεις-κλειδιά (key-words) που οδηγούν σε πληροφορίες από δημοσιεύματα (πλέον αξιόπιστες οι τυχαιοποιημένες μελέτες και οι μετα-αναλύσεις).

Το σημαντικότερο θέμα, αποτελεί η κριτική εκτίμηση (critical appraisal) των πληροφοριών ως προς την καταλληλότητα τους για λήψη απόφασης και εφαρμογής της σε σχέση με το κλινικό πρόβλημα.
Η εφαρμογή εξατομικεύεται σε σχέση με τα ειδικά και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ασθενούς.
Διαδεδομένο και αξιόπιστο τρόπο εφαρμογής πληροφοριών/δεδομένων της κλινικής έρευνας στην καθημερινή πράξη αποτελούν οι κατευθυντήριες οδηγίες ειδικών ομάδων εργασίας (guidelines-Concencus).

H IBT προσφέρει στον κλινικό γιατρό αιτιολόγηση των αποφάσεων του, αξιοποίηση της υπάρχουσας συλλογικής εμπειρίας και τον κατευθύνει στην παρακολούθηση των νέων γνώσεων και εξελίξεων των βιοΐατρικών επιστημών.

Τεκμηριωμένη πρακτική (Evidence Based Practice) είναι η διαδικασία αξιολόγησης των ερευνών, με σκοπό την χρησιμοποίηση τους στην καθημερινή εργασιακή πρακτική των βιβλιοθηκών και των κέντρων πληροφόρησης και της ως εκ τούτου καλύτερη διαχείριση της ολοένα αυξανόμενης ποσότητας της πληροφορίας που επεξεργάζονται.

Προέρχεται από τον χώρο της βασιζόμενης σε αποδεικτικά στοιχεία ιατρικής (Evidence Based Medicine), από την οποία η τεκμηριωμένη βιβλιοθηκονομία (Evidence Based Librarianship) έχει δανειστεί το θεωρητικό πλαίσιο της λήψης αποφάσεων, τη βασική διαδικασία και πολλές από τις ερευνητικές μεθόδους τις οποίες χρησιμοποιεί σαν μέσο βελτίωσης των λειτουργιών της βιβλιοθήκης.
Η ιατρική βιβλιοθηκονομία είναι το πεδίο που ως επί το πλείστον έχει εφαρμοστεί απευθύνεται όμως στο σύνολο των ειδικοτήτων του επαγγέλματος.

Η διαδικασία της Τεκμηριωμένης Πρακτικής εξελίσσεται σε πέντε στάδια:
1) την μορφοποίηση των βιβλιογραφικών ερωτημάτων,
2) την απόδοση τους στα έξι βιβλιοθηκονομικά πεδία
3) την αναζήτηση της σχετικής βιβλιογραφίας,
4) την εκτίμηση των αποτελεσμάτων,
5) τη προσαρμογή στη δική μας περίπτωση.

Το τρίτο στάδιο της αναζήτησης και εύρεσης της πληροφορίας απασχολεί όλους τους βιβλιοθηκονόμους ανεξαρτήτως αν εφαρμόζουν ή όχι τεκμηριωμένη πρακτική.
Η ιατρική πληροφορία ειδικότερα είναι ένας τομέας που απαιτεί αναζήτηση υψηλής και αυστηρής μεθοδολογίας που μόνο η τεκμηρίωση προσφέρει.

Η απάντηση κλινικών ερωτημάτων σχετικά με την θεραπεία, πρόληψη, διάγνωση, πρόγνωση και τα αίτια ενός κλινικού προβλήματος, απαιτεί επιπρόσθετες μεθοδολογίες αναζήτησης. Οι πηγές τεκμηρίωσης (Cochrane Library) δομούνται σύμφωνα με εξειδικευμένη διαδικασία που αξιολογεί την έρευνα με διάφορες μεθόδους όπως
οι Τυχαιοποιημένες Ελεγχόμενες Δοκιμασίες (RCTs),
οι μετα-αναλύσεις (meta -analysis) και
οι Ομαδικές έρευνες (cohort studies).

Η εύρεση και η επιλογή κλινικών πληροφοριών είναι η πρόκληση στο χώρο των ιατρικών βιβλιοθηκών. Θα πρέπει οι επιστήμονες πληροφόρησης να αποκτήσουν δεξιότητες και να ανταπεξέλθουν στα σύνθετα αιτήματα της σημερινής πραγματικότητας.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου