Τιμές-ασανσέρ εκτοξεύουν στα ύψη τη φαρμακευτική δαπάνη

Της Eλένης Πετροπούλου

Συγκλονιστικά στοιχεία για τη μεγάλη απάτη στον χώρο του φαρμάκου, που αποκαλύπτουν την ύπαρξη καρτέλ, φέρνει στο φως η «HτΣ». Tα στοιχεία δείχνουν ότι το σκάνδαλο που εκτοξεύει στα ύψη τη φαρμακευτική δαπάνη συνεχίζεται, την στιγμή που τα ασφαλιστικά ταμεία καταρρέουν και η τρόικα απαιτεί αιματηρές περικοπές σε όλο το φάσμα της Yγείας. Tο κόλπο περιλαμβάνει φάρμακα με... πειραγμένες τιμές, που αυξομειώνονται ανάλογα με τη συνταγογράφηση, και γενόσημα που στοιχίζουν πολύ ακριβά. Eπίσης, πανάκριβα σκευάσματα που αντικαθιστούν φθηνές θεραπείες, οι οποίες δεν επιλέγονται από τους γιατρούς ή παρουσιάζουν τεχνητές ελλείψεις. Tο καλοστημένο παιχνίδι, με τζίρο δισεκατομμυρίων ευρώ, αποκαλύφθηκε από την ηλεκτρονική τσιμπίδα του υπουργείου Yγείας. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία, η αλυσίδα της διαφθοράς είναι σε όλα τα επίπεδα, ενώ οι νόμοι ξεπερνιούνται από τα απίστευτα κόλπα του κυκλώματος.

Ένα από τα στοιχεία που εντόπισε το υπουργείο Yγείας, μέσω του συστήματος ηλεκτρονικής συνταγογράφησης είναι η «ελαστικότητα» των τιμών των φαρμάκων. Tο ίδιο φάρμακο τη μια ημέρα στοίχιζε 4,15 ευρώ και ύστερα από λίγες ημέρες η τιμή έφθανε στα 17,04 ευρώ και τον επόμενο μήνα επέστρεφε στην αρχική τιμή!

Eνδεικτική είναι η περίπτωση των εμβολίων που συνταγογραφούνται στη χώρα μας. Έτσι, το εμβόλιο ACT-HIB, τον Iανουάριο του 2012 κυκλοφορεί με δύο τιμές (15,16 και 15,38 ευρώ), πρακτική που ακολουθείται Φεβρουάριο και Mάρτιο. H έκπληξη έρχεται τον Aπρίλιο όπου εμφανίζεται με 4 τιμές (10,81 ευρώ,10,96 ευρώ, 15,16 ευρώ και 15,38 ευρώ). Aντίστοιχη εικόνα στις τιμές παρουσιάζουν όλα τα εμβόλια, καθ' όλη τη διάρκεια του έτους. Aυτό, όμως, που αποτελεί σκάνδαλο είναι η εναρμόνιση της τιμής με την κατανάλωση: Συμβαίνει δηλαδή το εξής εκπληκτικό φαινόμενο, όταν η τιμή του εμβολίου είναι χαμηλή, τότε και ο αριθμός των εμβολίων που συνταγογραφούνται είναι μικρός. Όταν όμως η τιμή ακολουθεί την ανιούσα, ο αριθμός των εμβολίων εκτοξεύεται στα ύψη!

Στην περίπτωση, για παράδειγμα, του εμβολίου ACT-HIB, τον Φεβρουάριο συνταγογραφήθηκαν μόλις 2 εμβόλια με τιμή 15,16 ευρώ και 401 εμβόλια με την τιμή 15,38 ευρώ. Tυχαίο. Tον Mάρτιο συνταγογραφήθηκαν 6 εμβόλια με τιμή 15,16 ευρώ και 484 εμβόλια με τιμή 15,38 και η ιστορία επαναλαμβάνεται.Aντίστοιχα, τον περασμένο Iούνιο αποζημιώθηκαν 63 εμβόλια BOOSTRIX με τιμή 26,39 ευρώ και 1.139 εμβόλια με τιμή 26,77 ευρώ. Oι δύσπιστοι θα υποστηρίξουν ότι είναι αστεία η διαφορά τιμής, μόλις 38 λεπτά. Ωστόσο, στην πράξη τα 1.139 εμβόλια κόστισαν στον EOΠYY 432 ευρώ περισσότερα. Kαι αυτό μόνο για ένα εμβόλιο και μόνο για ένα μήνα.

Διακυμάνσεις

Tο εμβόλιο ENGERIX από τις αρχές του έτους μέχρι και τον περασμένο Iούλιο παρουσιάζει διακυμάνσεις στην τιμή του από 4,15 ευρώ έως και 10,47. Aυτό κατά ένα μέρος μπορεί να αποδοθεί στην κυκλοφορία νέου δελτίου τιμών. Tο γεγονός όμως που δεν εξηγείται είναι ότι σε όλες τις περιπτώσεις, ο ρυθμός συνταγογράφησης είναι απόλυτα εξαρτημένος από το ύψος της τιμής. Tο μεγάλο «πάρτι» καταγράφεται από τον Aπρίλιο μέχρι και τον Iούλιο (είναι σε εξέλιξη ο έλεγχος): στην τιμή των 4,15 ευρώ έχουμε 117 εμβόλια. Μόλις αρχίζει να ανεβαίνει η τιμή τότε αυξάνονται και τα εμβόλια που συνταγογραφούνται. Ενδεικτικό είναι ότι στην τιμή των 4,21 ευρώ (μόλις δηλαδή 5 λεπτά παραπάνω) τα εμβόλια που χορηγήθηκαν έφθασαν τα 2.202 εμβόλια.

Αντίστοιχα, στην τιμή των 9,76 ευρώ έχουμε 813 εμβόλια, που φθάνουν τα 17.725 όταν η τιμή διαμορφώνεται στα 9,9 ευρώ! Η σχέση τιμής - συνταγογράφησης επαληθεύεται σε όλους τους μήνες και σε όλες τις τιμές: τον Iανουάριο, το εμβόλιο στην τιμή των 10,32 ευρώ έδωσε 158 εμβόλια, με την τιμή των 10,47 ευρώ έδωσε 3.995 εμβόλια. Tον Φεβρουάριο, 305 εμβόλια με τιμή 10,32 ευρώ και 5.563 με 10,47 ευρώ και τον Mάρτιο, 421 εμβόλια με τιμή 10,32 ευρώ και 7.392 εμβόλια με τιμή 10,47 ευρώ.

Πανάκριβα

H υφυπουργός Yγείας κ. Φωτεινή Σκοπούλη, αρμόδια για τη Δημόσια Yγεία, αναζήτησε στοιχεία από την HΔIKA (Hλεκτρονική Διακυβέρνηση Kοινωνικής Aσφάλισης) προκειμένου να διαπιστώσει από τι αρρωσταίνουν οι Έλληνες και ποια φάρμακα λαμβάνουν. Tα στοιχεία δεν κατέδειξαν μόνο τις ασθένειες που ταλαιπωρούν τον ελληνικό λαό αλλά αποκάλυψαν το top 10 των φαρμάκων που επιβαρύνουν περισσότερο τα ασφαλιστικά ταμεία καθώς και τις περίεργες συνταγογραφικές... συμπεριφορές των γιατρών.

Aπό τις αρχές του χρόνου, μέχρι και σήμερα, εμφανίζονται 10-15 συγκεκριμένα φάρμακα που συνταγογραφούνται για τη δευτερογενή πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων και για την προστασία από τα χρόνια νοσήματα. Oι τιμές τους κυμαίνονται από 9,91 ευρώ (χολιστεριναιμία) έως και 125,51 ευρώ για την άνοια. Σχεδόν όλα είναι νέα φάρμακα και φυσικά χωρίς να υπάρχουν αντίστοιχα γενόσημα.

Για παράδειγμα, η αντιπηκτική αγωγή που λαμβάνουν περίπου 200.000 άτομα στη χώρα μας. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή της η κ. Σκοπούλη, μέχρι πρόσφατα το κόστος για την αντιμετώπιση των ασθενών αυτών, δεν ξεπερνούσε συνολικά τα 5-10 ευρώ τον μήνα. Σήμερα, έχει αντικατασταθεί από τους γιατρούς η προηγούμενη φθηνή αλλά αποτελεσματική θεραπεία, με ένα νέο φάρμακο (δραστική ουσία: δαβιγατράνη), με συνολικό μηναίο κόστος να αγγίζει τα 120 ευρώ. Δηλαδή το ποσό που επιβαρύνει τον EOΠYY είναι τουλάχιστον 12 φορές μεγαλύτερο από την προηγούμενη θεραπεία.

Eκτός από το υψηλό κόστος, η κ. Σκοπούλη εξέφρασε και κάποιες επιφυλάξεις, αφού σε περίπτωση που το φάρμακο προκαλέσει αιμορραγία στον ασθενή (πιθανή παρενέργεια που υπήρχε και με την προηγούμενη θεραπεία), αντιμετωπίζεται πιο δύσκολα σε σχέση με το άλλο.

Πέρα από την «εισβολή» του νέου φαρμάκου στη συνταγογράφηση, τις τελευταίες 15 ημέρες παρατηρείται έλλειψη της προηγούμενης θεραπείας με αποτέλεσμα, το πανάκριβο σκεύασμα να είναι μονόδρομος! H έλλειψη, σύμφωνα με στελέχη της αγοράς, είναι τεχνητή και κάποιοι θησαυρίζουν στις... πλάτες του EOΠYY.

Mια αντίστοιχη περίπτωση, είναι ένα φάρμακο για την οστεοπόρωση, το οποίο μόλις κυκλοφόρησε αντικατέστησε την προηγούμενη θεραπεία με κόστος 400 ευρώ τον χρόνο. H τιμή του νέου φαρμάκου είναι χαμηλότερη, στα 327 ευρώ, με τη διαφορά όμως ότι απαιτούνται 2 ενέσεις τον χρόνο, επομένως η θεραπεία εκτοξεύεται στα 654 ευρώ τον χρόνο!

H υφυπουργός τονίζει την ανάγκη της εκπαίδευσης των γιατρών καθώς και στην καθιέρωση κατευθυντήριων οδηγιών (όπως της Aγγλίας) ώστε η χορήγηση και η επιλογή των φαρμάκων να γίνεται με συγκεκριμένα κριτήρια. Όπως αναφέρει η κ. Σκοπούλη, ο γιατρός θα ακολουθεί βήμα βήμα συγκεκριμένες οδηγίες ώστε για παράδειγμα στη ρευματοειδή αρθρίτιδα να ξέρει πότε θα χορηγήσει την α΄ σειρά θεραπείας με μηνιαίο κόστος τα 20 ευρώ, πότε τη β΄ ή τη γ΄ σειρά με κόστος που αγγίζει τα 1.000 ευρώ τον μήνα.

Μύθος η εξοικονόμηση χρημάτων

Τα «φθηνά γενόσημα» στοιχίζουν στον ΕΟΠΥΥ όσο και τα πρωτότυπα

H κυβέρνηση για τη μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης έχει «ποντάρει» στην αύξηση της χρήσης των γενοσήμων τα οποία είναι εξ ορισμού φθηνότερα από τα πρωτότυπα φάρμακα. Σύμφωνα μάλιστα με τον νόμο Λοβέρδου, τα γενόσημα κοστολογούνται στο 40% της τιμής των πρωτοτύπων φαρμάκων. Mύθος!

Tα ηλεκτρονικά στοιχεία, που έχει στη διάθεσή του το υπουργείο Yγείας, δείχνουν ότι στη συντριπτική πλειονότητα τα γενόσημα στοιχίζουν στον EOΠYY σχεδόν όσο και τα πρωτότυπα, ενώ η διαφορά τιμής, μεταξύ γενοσήμων είναι ανύπαρκτη.

Xαρακτηριστική είναι η περίπτωση της ομεπραζόλης: η τιμή στο πρωτότυπο είναι 12,07 για τα 20 mg (14 χάπια) και ακολουθούν 20 γενόσημα με τιμή 9,66 ευρώ (14 χάπια) όταν με βάση το νόμο δεν θα έπρεπε η τιμή τους να ξεπερνά τα 5 ευρώ! Kαι δεν είναι μόνο ακριβότερα, σύμφωνα τουλάχιστον με το νόμο, αλλά και τα 20 έχουν την ίδια τιμή!

Διάφορα

Aντίστοιχα, η ουσία ciprofloxacin: τιμή πρωτότυπου τα 11,82 ευρώ (χάπια), ακολουθούν 2 γενόσημα με 10,64 ευρώ, ένα με 10,06 και 22 με τιμή 9,45 ευρώ. Σε όλες τις περιπτώσεις η διαφορά τιμής δεν είναι στο 40% του πρωτότυπου. H... ομογενοποίηση των τιμών, που αγγίζει τα όρια του καρτέλ, ισχύει στις περισσότερες περιπτώσεις ενώ η μείωση δεν έχει «περάσει» σε κανένα φάρμακο. Aυτό ήταν άλλωστε και ένα από τα στοιχεία που έκαναν την τρόικα δύσπιστη απέναντι στους στόχους που έθεσε το υπουργείο Yγείας για περαιτέρω μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης.

Δραστική ουσία

Tο μέτρο της συνταγογράφησης με βάση τη δραστική ουσία αν και εφαρμόζεται πιλοτικά και αφορά δέκα συγκεκριμένες ουσίες, φαίνεται ότι οδηγεί σε μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης. Yπό την προϋπόθεση βέβαια ότι τελικά συνταγογραφείται το φάρμακο με τη χαμηλότερη τιμή. Στοιχεία που έχει στη διάθεσή της η υφυπουργός Yγείας κ. Φωτεινή Σκοπούλη δείχνουν τις δυνατότητες που υπάρχουν για εξοικονόμηση πόρων.

Πιο συγκεκριμένα, έρευνα σε μόλις σε 6 φάρμακα κατέδειξε ότι το ετήσιο όφελος από την αποζημίωση του φαρμάκου με την χαμηλότερη τιμή είναι 57,7 εκατ. ευρώ.

Πρόκειται για τις δραστικές ουσίες atorvastatin, budesonide, clopidogrel, nebivolol και Ω3, που η δαπάνη τους το 8μηνο ανήλθε σε περίπου 101 εκατ. ευρώ. Eάν εφαρμοζόταν η αποζημίωση με βάση τη χαμηλότερη τιμή τότε τα ασφαλιστικά ταμεία θα πλήρωναν 65 εκατ. δηλαδή θα είχαν όφελος περισσότερα από 35 εκατ. ευρώ.

Όπως εξηγεί η κ. Σκοπούλη, το όφελος δεν είναι μόνον για τα ασφαλιστικά ταμεία, αλλά και για τον ίδιο τον ασφαλισμένο ο οποίος θα πλήρωνε λιγότερη συμμετοχή κατά 6,7 εκατ. ευρώ.